İnsanlar ve Coğrafyalar Arasında: Bir Dünya Seyyahı Evliya Çelebi

Büyük Türk seyyahı ve 17. yüzyıl Osmanlı edebiyatının en önemli simalarından Evliya Çelebi’yi, 18 Mayıs’ta düzenlenecek İnsanlar ve Coğrafyalar Arasında: Bir Dünya Seyyahı Evliya Çelebi panelinde konuşuyoruz.

Yarım asır boyunca Osmanlı coğrafyasını ve başka ülkeleri atının sırtında gezdi, gezip gördüğü yerleri ve şahit olduğu olayları yazdı. Bir dünya seyyahı olan Evliya Çelebi’nin on ciltlik Seyahatnamesi paha biçilmez bir eser olarak Türk kültür tarihinde yerini aldı. Evliya Çelebi, bugünün insanına geçmişin dünyasını keşfetme ve geçmişle bağlantı kurma imkânı verdi. Dolaştığı yerleri; tarihinden coğrafyasına, insanlarından bitkilerine, yiyeceklerinden giyeceklerine, örf ve adetlerinden menkıbelerine kadar birçok açıdan anlatmasının yanı sıra sade ve samimi ifadesiyle, zengin söz varlığıyla da kendi çağının özgün isimlerinden biri oldu.

Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nün büyük seyyahı hakkıyla anlama, eserini farklı açılardan değerlendirme amacıyla düzenlediği “İnsanlar ve Coğrafyalar Arasında: Bir Dünya Seyyahı Evliya Çelebi” panelini Zoom Cloud Meetings uygulaması ve eş zamanlı olarak FSMVÜ Youtube hesabında izleyebilirsiniz.

Katılım için başvuru: yldszdmr@gmail.com

Konuşmacıların Evliya Çelebi hakkındaki çalışmaları

Prof. Dr. Musa Duman

Alanın önemli isimlerinden Prof. Dr. Musa Duman, Evliya Çelebi Seyahatnamesine Göre 17. Yüzyılda Ses Değişmeleri (Türk Dil Kurumu Yayınları, 1995) adlı eseriyle Türkiye Yazarlar Birliği 1995 Yılı Dil Ödülünü aldı. Prof. Dr. Duman’ın Evliya Çelebi ve Seyahatname’den Seçmeler (Kesit Yayınları, 2010) adlı kitabı ise 100 Temel Eser Serisinde yer aldı. Prof. Dr. Duman aynı zamanda İstanbul Üniversitesi Araştırma Fonu Sekreterliği tarafından desteklenen “Evliya Çelebi Seyahatnamesinin 2.Cildinin İlmî Neşri” projesini yürüttü. Evliya Çelebi’nin doğumunun 400. yılı nedeniyle UNESCO’nun ilân ettiği 2011 Uluslararası Evliya Çelebi yılı etkinlikleri kapsamında hazırlanan Evliya Çelebi Atlası’na makalesiyle katkı sundu. Bu özel çalışmaların dışında Seyahatnamenin dil özelliklerini ele aldığı birçok makalesi ve bildirisiyle de eserin Türkçe açısından önemini ortaya koydu.

Prof. Dr. Donna Landry

Osmanlı-İngiltere ilişkileri, kültür araştırmaları ve hayvan tarihi üzerine çalışmalar yürüten Prof. Dr. Donna Landry, Evliya Çelebi Seyahatnamesi ile ilgili de birçok yayın üretti. Türkçeye de çevrilen Osmanlı Seyyahı Evliya Çelebi’nin İzinde Evliya Çelebi Yolu ( 2011) kitabının yazarlarından biri olan Prof. Dr. Landry bu kitapta, eşi Prof. Dr. Gerald Maclean önderliğinde 2009 yılında Evliya Çelebi’nin izinden Anadolu’yu gezerek edindikleri bilgi ve deneyimleri anlatıyor. Prof. Dr. Landry’in katılımcılarından olduğu bu gezi yolu projesi, UNESCO’ya Evliya Çelebi Yolu projesi için ilham verdi.

Prof. Dr. Hayati Develi

Evliya Çelebi ile ilgili konularda akla gelen ilk isimlerden olan Prof. Dr. Hayati Develi’nin doktora tezi Evliya Çelebi Seyahatnamesine Göre 17. Yüzyılda Osmanlı Türkçesinde Ses Benzeşmeleri ve Uyumlar, 1995 yılında Türk Dil Kurumu Yayınları tarafından kitaplaştırıldı. Evliya Çelebi’nin doğumunun 400. yılı nedeniyle UNESCO’nun ilân ettiği 2011 Uluslararası Evliya Çelebi yılı etkinlikleri kapsamında hazırlanan Evliya Çelebi Atlası’nın Bilim ve Danışma Kurulu Üyesi olan Prof. Dr. Develi, kitabın büyük bir bölümünü kapsayan Evliya Çelebi’nin İzinde nehir metnini kaleme aldı. Prof. Dr. Develi metinde Seyahatname’yi kendi bakış açısına göre özetliyor ve yorumluyor. Söz konusu metin 2013 yılında bağımsız bir kitap olarak yayınlandı. Prof. Develi’nin Evliya Çelebi ile ilgili onlarca konferansı bulunuyor.

Prof. Dr. Gerald Maclean

Geçmişle bağ kuran araştırmalar yürüten, Exeter Üniversitesi’ndeki Türkiye Çalışmaları Bölümünün kurucusu olan Prof. Dr. Gerald Maclean, aynı zamanda UNESCO’nun Evliya Çelebi Yolu projesine ilham veren isim. 2009 yılında Prof. Dr. Maclean önderliğinde bir grup araştırmacı Evliya Çelebi’nin izlerini takip ederek Yalova’dan Kütahya’ya gitti. Seyahatname’de anlatılan yerleri 42 gün boyunca at sırtında dolaşan ekip, rotadaki değişimleri izledi, binicilik kültürünün izlerini araştırdı. Projeden ilham alan UNESCO, Evliya Çelebi’nin doğumunun 400. yılında Evliya Çelebi Yolu’nu kültür tarihine sundu. Türkiye’nin ilk atlı kültür yolu olan rota üzerinde büyük seyyahın izi takip edilebiliyor.

Prof. Dr. Zekeriya Kurşun

Osmanlı dönemi Arap coğrafyası, Ortadoğu’nun yakın dönem siyasi tarihi, Türk-Arap ilişkileri üzerine çalışmalarını sürdüren Prof. Dr. Zekeriya Kurşun, 2011 yılında Evliya Çelebi’nin Dicle ve Fırat haritasını keşfetti. Prof. Dr. Kurşun’un başında olduğu beş kişilik bir ekip, ünlü seyyahın kayıp olduğunu bildikleri ve Hicaz yolunda çizdiği haritayı Suudi Arabistan’da buldu. Evliya Çelebi’nin Dicle-Fırat arası bölgeyi ve Yukarı Mezopotamya’yı çizdiği harita; şehir, kale, mezar, türbe, köprü ve yolları resimlerle gösteriyor. Prof. Dr. Kurşun’un editörlüğünü yaptığı Evliya Çelebi Seyahatnamesi/2.kitap (Yapı Kredi Yayınları,1998) ve Evliya Çelebi’nin Şehirleri (Mahya Yayınları, 2013) adlı iki kitabı da bulunuyor. Evliya Çelebi Atlası’nın Bilim ve Danışma Kurulu Üyesi de olan Prof. Dr. Kurşun, kitaba bir makale ile de katkı sundu.


Etkinlik Türü : Panel
Konum : Zoom Cloud Meetings
Saat : 21:30